Wormen/parasieten
Interne parasieten (wormen) zijn een veel voorkomend probleem bij honden. Vrijwel alle puppy’s zijn al besmet met spoelworm als ze nog in de baarmoeder zitten of lopen de besmetting direct na hun geboorte op via de moedermelk (spoelworm, haakworm). Bovendien worden honden van alle leeftijden constant blootgesteld aan mogelijk schadelijke parasieten door grond in de (achter)tuin en parken die besmet is met besmettelijke wormeneitjes of -larven of door muskietenbeten, die een hartwormbesmetting kunnen overbrengen (niet in Nederland). Hoewel sommige van deze parasieten erg gevaarlijk zijn, kunnen ze gemakkelijk worden bestreden waardoor ziekte kan worden voorkomen.
Waarom wormen een probleem zijn
Hartwormen zijn levensbedreigend en zijn één van de gevaarlijkste parasieten, maar ook haakwormen, spoelwormen, zweepwormen en lintwormen kunnen de gezondheid en het welzijn van een hond ernstig aantasten. Sommige wormen kunnen ook een gevaar opleveren voor de volksgezondheid.
Hoe kunt u uw huisdier onderzoeken?
Het beste is uw huisdier te laten onderzoeken op wormen. Dan kan met een ontlastingsonderzoek. Vrijwel alle puppy’s hebben parasieten. Daarom is het van essentieel belang om elke pup te ontwormen en om te zorgen voor constante preventie gedurende zijn hele leven.
Wormen behandelen en voorkomen
Aangezien vrijwel alle puppy’s al bij de geboorte besmet zijn of dit direct na de geboorte worden en zij constant opnieuw besmet worden via de moedermelk of door de omgeving, is het belangrijk om in de allereerste levensweken te beginnen met de wormen dodende behandeling en om ze ook daarna nog vaak te behandelen.
Het beste is om tweewekelijks te ontwormen vanaf het moment dat u uw pup in huis hebt totdat de pup 2 maanden is (dus 2, 4, 6, 8 weken leeftijd). Daarna maandelijks ontwormen totdat de pup 6 maanden is. Voor de rest van het leven is het advies dan om elke 3 maanden te blijven ontwormen. Het is met onderzoek aangetoond dat meer dan 25% van de parken en 60% van de zandbakken in een grote stad besmet is met spoelwormen.
Indien u een nestje pups thuis hebt is het van belang dat u de teefjes tegelijkertijd behandeld. Dit voorkomt dat puppy’s de ziekte ontwikkelen en wormeneitjes uitscheiden via hun ontlasting, zodat de omgeving niet besmet wordt.
Vanwege de grote verspreiding van wormen en het gemak waarmee de besmetting kan worden opgelopen, moeten ook volwassen honden regelmatig worden behandeld (minimaal 4 keer per jaar). Er zijn veel geneesmiddelen beschikbaar voor de behandeling en bestrijding van wormen. Sommige daarvan werken tegen alle veel voorkomende hondenwormen en zorgen dus voor een volledige bescherming van uw huisdier.
Zorg ervoor dat u uw huisdier het middel geeft dat het beste voldoet aan zijn en uw behoeften voor wat betreft gebruiksgemak, doeltreffendheid en veiligheid (vooral bij de behandeling van erg jonge pups).
Spoelwormen
Spoelwormen, ook wel ascariden genoemd, komen het meest voor bij honden en katten. De volwassen wormen vind je in de darmen waar ze leven van de darminhoud. Qua uiterlijk lijken ze op spaghetti: ze zijn 2-3 mm dik en tot wel 20 cm lang.
De levenscyclus van de spoelworm
Volwassen spoelwormen leven in de dunne darm van honden, waar ze tot wel 80.000 eitjes per dag leggen. Deze eitjes komen via de uitwerpselen van de hond in de omgeving terecht en binnen een paar weken ontwikkelt zich hierin een besmettelijke larve.
Wanneer een hond de besmettelijke eitjes inslikt, komen deze uit in zijn maag. Daarna dringen de larven door de maagwand heen en beginnen te migreren naar verschillende organen, voordat ze terugkeren in het darmstelsel en zich ontwikkelen tot volwassen wormen die eitjes leggen. Sommige larven gaan niet terug naar de darmen: zij blijven ingekapseld in de verschillende organen totdat een stimulus, zoals zwangerschap, ze opnieuw activeert en ervoor zorgt dat ze opnieuw gaan migreren en zich in de darmen ontwikkelen tot volwassen wormen.
Ziekte
Spoelwormen zijn vooral schadelijk voor puppy’s waarbij de migrerende larven lever-, long- en hersenbeschadiging kunnen veroorzaken. De aanwezigheid van volwassen wormen in de darmen leidt tot een darmontsteking die weer allerlei gevolgen heeft voor de spijsvertering, ontwikkeling en groei.
Lintwormen
Lintwormen (cestodes) zijn veel voorkomende parasieten in de dunne darm van honden en katten; ze zijn plat en kunnen van een paar millimeter (Echinococcus) tot 2,5 meter (Taenia hydatigena) lang zijn. Ze hechten zich aan de darmwand van de hond en leven van de darminhoud die via hun integument (‘huid’) wordt geabsorbeerd.
Hoe lintwormen worden overgedragen
Volwassen lintwormen leven in de darmen van honden waar ze eitjes leggen die in de omgeving terechtkomen via de uitwerpselen van de hond. Deze eitjes bevatten een larve in het eerste stadium en, wanneer ze worden opgegeten door een tussengastheer, bijvoorbeeld een klein zoogdier zoals een muis – voor Taenia en Echinococcus multilocularis –, een herkauwer – voor Echinococcus granulosus en Taenia – of een geleedpotige (vlo of luis) – voor Dipylidium caninum –, zet de ontwikkeling zich voort tot aan het tweede larvestadium. Deze larven zijn besmettelijk voor de hond en wanneer deze laatste, de tussengastheer of zijn weefsels inslikt, hechten ze zich aan de darmwand en worden binnen enkele weken volwassen.
Ziekte
Volwassen lintwormen zijn onaangenaam om te zien, maar veroorzaken weinig schade bij honden, hoewel ernstige besmettingen kunnen leiden tot darmbeschadiging vanwege de fysieke aanwezigheid van de wormen.
Zweepwormen
Zweepwormen zijn parasieten die vaak voorkomen in de dikke darm van honden; ze zijn dun en 5-7 cm lang. Zweepwormen gebruiken hun mond als een speervormig zwaard waarmee ze in de darmwand steken en deze doorboren en ze leven van het vrijkomende bloed en weefselvloeistoffen.
Hoe zweepwormen worden overgedragen
Een hond kan zweepwormen krijgen door de besmettelijke eitjes ongewild in te slikken via besmette grond. Vanwege de bijzonder grote weerstand van deze eitjes is het erg moeilijk om ze in de omgeving te bestrijden.
De levenscyclus van de zweepworm
In de darmen van de hond komen de eitjes uit en binnen enkele weken ontwikkelen de larven zich tot volwassen wormen die eitjes leggen. Aangezien de eitjes niet regelmatig worden uitgescheiden, kan de diagnose lastig te stellen zijn en kan er meer dan één onderzoek van de ontlasting nodig zijn.
Ziekte
Vanwege hun eetgewoontes kunnen zweepwormen bloederige diarree, gewichtsverlies, bloedarmoede en uitdroging veroorzaken, vooral in het geval van een ernstige besmetting.
Haakwormen
Haakwormen zijn veel voorkomende parasieten in de dunne darm van honden en katten.
Hoe haakwormen worden overgedragen
Honden kunnen worden besmet door het inslikken van de larven van de haakworm via besmette grond of via larven die actief door de huid van de hond heen dringen. Ook puppy’s kunnen direct na de geboorte worden besmet via de moedermelk.
De levenscyclus van de haakworm
Volwassen haakwormen leven in de dunne darm van honden waar ze eitjes leggen die via de uitwerpselen van de hond in de omgeving terechtkomen. Binnen enkele weken komen er larven uit de eitjes, die klaarstaan om de hond te besmetten. Na de besmetting beginnen de larven te migreren totdat ze hun uiteindelijke bestemming bereiken: de darmen van de hond, waar ze zich ontwikkelen tot volwassen wormen die eitjes leggen. Sommige larven bereiken de darm niet: zij blijven ingekapseld in verschillende organen totdat een stimulus, zoals zwangerschap, ze opnieuw activeert en ervoor zorgt dat ze opnieuw gaan migreren, in de darmen terechtkomen en zich ontwikkelen tot volwassen wormen.
Ziekte
Larven die door de huid heendringen, veroorzaken een hevige, jeukende ontsteking; migratie door het ademhalingsstelsel kan leiden tot ontsteking en hoesten.
Volwassen wormen hechten zich met haakvormige tanden aan de darmwand en leven van bloed en weefsel, waardoor ze onbehagen, bloederige diarree en bloedarmoede veroorzaken. Dit wordt nog verergerd door hun sterke neiging om over het darmoppervlak te migreren, zodat ze bloedende wonden achterlaten die vooral voor puppy’s gevaarlijk zijn.
De aanwezigheid van 500 wormen kan ervoor zorgen dat een puppy van 2 kg in één dag tijd de helft van zijn totale hoeveelheid bloed verliest en daardoor overlijdt.
Hartwormen
Hartwormen zijn de meest levensbedreigende hondenwormen, omdat ze zich in het hart en de longslagaderen van de hond vestigen waar zij een tekortschieten van de hartfunctie en uiteindelijk de dood veroorzaken. Volwassen wormen zijn 10 tot 30 cm lang en hebben een diameter van ongeveer 1 mm.
Overdracht en levenscyclus
Hartwormen worden overgedragen door muskieten. Wanneer een besmette muskiet een hond bijt, geeft hij de larven van de worm door die vervolgens door het lichaam migreren totdat ze in circa 3-4 maanden tijd hun uiteindelijke bestemming hebben bereikt (hart en longslagaderen); daar groeien ze binnen nog eens 3 maanden uit tot volwassen wormen (macrofilariae) en beginnen larven te produceren (microfilariae) die ongeveer 2 jaar kunnen overleven in de bloedsomloop.
Wanneer een muskiet een besmette hond bijt, pikt hij deze larven op en kan de besmetting zo doorgeven aan andere honden.
Ziekte
Na verloop van tijd veroorzaakt de aanwezigheid van volwassen wormen in het hart en de longslagaderen een ontsteking en een verdikking van de wand van de aderen die leidt tot een verhoging van de bloeddruk en een grotere inspanning van het hart om het bloed door deze aderen te pompen. Als gevolg kan de hartfunctie van de hond tekort gaan schieten, wat uiteindelijk tot de dood kan leiden. De hond vertoont doorgaans pas klinische symptomen wanneer de ziekte in een zeer ernstig stadium is gekomen (meestal 3 tot 5 jaar na besmetting). De eerste tekenen bestaan uit af en toe hoesten en vermoeidheid; later wordt de hoest chronisch en dit gaat gepaard met een moeizame ademhaling – vooral tijdens en na lichaamsbeweging –, een lichte bloedarmoede en lusteloosheid. In vergevorderde gevallen kan de hond zelfs al na een lichte lichamelijke inspanning instorten. De meeste honden ontwikkelen uiteindelijk een congestief tekortschieten van de hartfunctie.
Hartwormbesmetting behandelen
De behandeling van een hartwormbesmetting is een lang en riskant proces. Zowel stervende hartwormen als hun larven kunnen leiden tot shock en embolie. Tijdens de behandeling moeten honden streng gecontroleerd worden op bijwerkingen en moet hun activiteit gedurende een paar weken beperkt worden. Bovendien – in vergevorderde gevallen – herstelt hun gezondheid zich niet; zelfs niet na een doeltreffende behandeling.
Om al deze redenen zal het nu duidelijk zijn waarom preventie zo belangrijk is.
Hartwormpreventie
In tegenstelling tot de behandeling is de preventie van hartworm veilig, gemakkelijk en doeltreffend. Preventieve middelen worden doorgaans maandelijks toegediend, te beginnen binnen één maand na aanvang van het muskietenseizoen (of de blootstelling aan een mogelijke besmetting, bijvoorbeeld wanneer je naar landen met hartworm reist) tot één maand na het eind van de blootstelling. Ook kunt u kiezen om een eventuele besmetting aan te pakken met een goede ontworming als u in een gebied komt met uw hond waar hartworm voorkomt. De ontwormingstabletten die u hiervoor kunt geven kunt u bij ons afhalen.